КÆХЦГÆНÆН

КÆХЦГÆНÆН
Ирон адæмæй ацы бæрæгбон чи нæ зоны, æвæццæгæн, ахæм нæй. Вæййы сусæны мæйы дыккаг хуыцаубоны. Бæрæгбон афтæ кадджын уыди, æмæ бирæтæ уыцы мæй Кæхцгæнæны мæй хуыдтой.
Алы ноггуырд лæппуйæн дæр скæнынц кæхц. Раздæрты æрмæстдæр фыццаг лæппуйæн кодтой кæхц, фæлæ куыдфæстæмæ кæхц кæнын райдыдтой алы ноггуырд лæппуйæн дæр. Ноггуырд лæппуйы фæзынд ирон хæдзары стыр хъуыддаг уыди, уымæн æмæ хæххон фыдуавæрты сæйраг уæз нæлгоймагыл хауд, уый уыди бинонтæн сæ ныфс, сæ дарæг.
Кæхцгæнæны бонмæ ма-иу дыууæ къуырийы куы баззад, уæд-иу, фыццаг лæппу кæмæн райгуырд, уыцы сылгоймаджы йæ сывæллонимæ хуынимæ йæ цæгатмæ кæхцагур арвыстой. Чызджы бинонтæ-иу хуынмæ сыхæгты æрхуыдтой, чызгæн йемæ чи уыд, уыдонæн-иу фæарфæтæ кодтой, хорз-иу сæ сбуц кодтой.
Чызджы цæгат-иу, сывæллонæн цыдæриддæр хъуыд, уыдон сцæттæ кодтой. Бонджындæртæ сæ хæрæфыртæн лæвар кодтой бæх кæнæ байраг, науæд гал. Mæгуырдæр чи уыд, уыдон та-иу ын йемæ арвыстой хуын, кусæрттаг – фыр. Чызгæн-иу хæстæджытæ, зонгæтæ, сыхæгтæ алы лæвæрттæ кодтой.
Æрыгон мадмæ-иу цы æрæмбырд, уыдон-иу уæрдоны сæвæрдтой, лæвар байраг кæнæ гал-иу уæрдоны фæстæ бабастой, лыстæг фос дæр скъæрдтой фæсте, æмæ-иу æй йæ хæдзармæ арвыстой.
Кæхцагур сылгоймæгтæ сæ хæдзæрттæм здæхтысты хуыцаубоны, æмæ-иу адæм æнхъæлмæ кастысты, уæдæ сывæллонæн йæ мадырвадæлтæ цы балæвар кодтой, зæгъгæ.
Кæд æмæ-иу сывæллонæн ницы балæвар кодтой, уæд-иу йæ бон уыд, куы бахъомыл, уæд йæ мадырвадæлтæй бæх аскъæрын. Афтæ дæр-иу уыд, æмæ, мадырвадæлтæм бæх нæй, зæгъгæ, уæд-иу лæппу, мадырвадæлты рдыгæй уæнгхæстæгдæр чи уыд, уыдонæй аскъæрдта бæх.
Лæппуйы хæдзар дæр-иу сцæттæ кодтой сæхи кæхцгæнæнтæм, аргæвстой-иу уæныг, кæнæ фыркъа, кæмæн йæ фадат куыд амыдта, афтæ. Куывдмæ-иу æрхуыдтой хъæубæсты, сывæллоны мадырвадæлты. Фынджы хистæрмæ-иу бахастой лæппуйы ногнадæй, ног уæлæдарæсы, æмæ-иу ын йæ мадырвадæлтæ цы хуын рарвыстой, уый скуывтой. Фылдæр куывтой Мады Майрæммæ, Уастырджимæ. Хистæр-иу куы фæци куывд, уæд-иу сывæллоны райста, йæ рахиз къухы æнгуылдз ын-иу дзыккайы къусы атъыста.
Кæхц не скæнын худинаг уыди, стæй-иу афтæ дæр дзырдтой, зæгъгæ, Кæхцгæнæны арфæтæ кæй номыл нæ уа, уыцы лæппу рынчынтæгæнаг уыдзæн. Уымæ гæсгæ-иу кæхц скæнын афоныл кæмæн нæ бантыст, уыдон-иу æй фæстæдæр дæр сарæзтой.
Куыдфæстæмæ сылгоймаг йæ цæгатмæ кæхцагур нал цыд, цæгат сæхæдæг райдыдтой кæхц хæссын. Чызджы бинонтæ хуын саразынц, ноггуырдæн алы дзаумæттæ æмæ хъазæнтæ балхæнынц, семæ æрбаласынц кусæрттаг – фыс. Лæппуйы хæдзармæ æрæмбырд вæййынц хионтæ, сыхæгтæ æмæ сæ уазджыты сбуц кæнынц.

Словарь по этнографии и мифологии осетин. 2014.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "КÆХЦГÆНÆН" в других словарях:

  • Кæхцгæнæн — см. Кæхцгæнæн – перевод Кæхцгæнæн – æрвылазон бинонты æма хъæубæстæн иумæйаг бæрæгбон, кодтой йæ чырыстон ирæттæ июлы фыццаг хуыцаубон лæппуйы райгуырды кадæн. Æвæццæгæн, бæрæгбон Кæхцгæнæн уымæн рахуыдтой, æмæ сывæллоны мад символикон къус –… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • КÆХЦГÆНÆН – перевод — см. КÆХЦГÆНÆН Кæхцгæнæн (букв. «делание чаши») приходится на второе воскресенье июля (см. Кæхцгæнæн). Праздник был настолько почитаем осетинами, что многие называли июль «Кахцгананты май». В Осетии каждому новорожденному мальчику справляют кахц… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • КÆХЦГÆНÆНТÆ — Рагон, афтæ рагон бæрæгбон æмæ ма Нарты кадджыты дæр æрцахстой фидар бынат – бирæ кадджыты ис сæ кой. Кæхцгæнæнтæ вæййынц Хетæджы Уастырджийы бæрæгбоны хæдфæстæ хуыцаубоны. Уыцы бонмæ кæхцы куывд æрцæттæ кæнынц, афæдзы дæргъы лæппу цы хæдзары… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Кæхцгæнæн – перевод — см. Кæхцгæнæн Кахцганан («справлять миску») – ежегодный семейный и общесельский праздник, устраиваемый осетинами христианами в честь рождения мальчиков в первое воскресение июля. Название кахцганан этот праздник получил, вероятно, потому, что… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • кæхцгæнæн(тæ) — з.б.п …   Орфографический словарь осетинского языка

  • кæхцгæнæн(тæ) — з.б.п …   Орфографический словарь осетинского языка

  • Гуыдын — (ир.), гудун (диг.) – стыр ритуалон чъири, кодтой йæ уæлдай кадджын хъуыддæгты тыххæй: Кæхцгæнæнты, Ногбонты, цы чызджы тыххæй иу бафидыдтой, уымæн; фыццаг хатт иу хос кæрдынмæ чи цыдис, уыцы лæппуйæн æмæ æнд.ах. … Гудын (ир.), гудун (диг.) –… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • АТЫНÆГ — Сæрдыгон хъæууонхæдзарадон бæрæгбон. Хонынц ма йæ Цыргъисæн æмæ Халмæвналæн дæр. Вæййы Кæхцгæнæнты фæстæ дыккаг хуыцаубоны. Баст у хосгæрдæнты райдайæны бонимæ. Нæ фосдарæг фыдæлтæ хосгæрдæнтæн уæлдай аргъ кодтой, ахсджиаг куысты афон сын уыд,… …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • Ирон адæмы этнографи æмæ мифологи — Этнография и мифология осетин АЛФАВИТОН АМОНÆГ Абырджыты æвзаг Авд дзуары Авдæнмæ фидыд Авункулат Агдар Аза бæлас …   Словарь по этнографии и мифологии осетин

  • К — А Æ Б Г Д Дж Дз Е З И Й К Къ Л М Н …   Словарь по этнографии и мифологии осетин


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»